Een speciaal plekje op mijn website (maar ook in mijn hart) is voor de Amstelveense fotograaf en kunstenaar Erwin Verheijen. Bij hem heb ik rond 1987 enige workshops fotografie gevolgd, die hij via de Amstelveense Volksuniversiteit gaf. Ik heb veel van hem geleerd: leren kijken naar de lichtval, barietpapier op een goede manier afdrukken, oog krijgen voor details en gewoon het lef hebben de foto’s te maken op andere plekken dan iedereen dit doet. Op een beschaafde manier vooraan gaan staan, bijvoorbeeld. Erwin kon sappige verhalen vertellen hoe er soms heftig onder fotografen met de ellebogen werd gewerkt… Maar je hebt als fotograaf ook een bepaalde ‘macht’. Iedereen wil immers graag zo voordelig mogelijk op een foto staan. ‘De macht van een 125ste seconde’, noemde hij dit.
Voor mij waren zijn lessen een grote stimulans om een eigen stijl te ontwikkelen en om later op verantwoorde manieren mijn collega-geestelijk verzorgers in hun werk te fotograferen. Twee fotoboeken over geestelijke verzorging en tientallen fototentoonstellingen (meestal in zorginstellingen) waren daar het resultaat van. Erwin vond dat super van mij.
Dit alles speelde zich allemaal nog in het analoge-foto-tijdperk af. Met enkele filmrolletjes met 36 opnamen, zelf chemicaliën maken en de films precies op 20 graden ontwikkelen en deze in mijn donkere kamer in mijn studeerkamer ontwikkelen is van een totaal andere orde dan de digitale fotografie van tegenwoordig.
Fotoboek ‘Onderweg’
Bob Verstraete, Amstelveens kunstenaar, beschreef de achterflap: ‘We kijken veel, maar zien dikwijls zo weinig’. Emile Meijer schreef op 30 augustus 1979 het voorwoord van ‘Onderweg’: ‘Dit is het eerste fotoboek van Erwin Verheijen’. En: ‘Onderweg’ noemde hij zijn reeks foto’s omdat hij zich bewust is van het tijdelijke, het betrekkelijke…’
Van fotograaf naar kunstenaar
Door de opkomst van de digitale fotografie en door grote concurrentie onder fotografen werd het steeds moeilijker om er een (droge) boterham mee te verdienen. De opdrachten van bijvoorbeeld het dagblad Trouw werden minder. Erwin ontdekte echter dat hij naast zijn fotografietalent ook zeer kunstzinnig was. Vanaf 1990 ging hij zijn foto’s gebruiken voor zeefdrukken en deed dit op een heel persoonlijke manier. Hij maakte fascinerend mooi, groot en klein (maar vooral persoonlijk) werk. Met mijn beperkte budget uit die jaren heb ik gelukkig enkele van deze werken kunnen kopen. Aan het eind van dit hoofdstukje zal ik daarvan wat laten zien.
Erwin voelde zich sterk verbonden met het jodendom. Hartverscheurend waren bijvoorbeeld zijn zeefdrukken van de spoorlijn die uitkomt in het concentratiekamp Buchenwald. Voor mij zijn die – vind ik – net zo intens en aangrijpend als het werk van Armando.
Erwin leefde van 24 januari 1941 tot 14 december 2019. Hij maakte het zichzelf en anderen soms niet gemakkelijk. Zijn laatste jaren verbleef hij in het Rosa Spierhuis waar hij een klein atelier had. Ook deed hij mee aan kleine tentoonstellingen in het huis.
Op YouTube staat in mooi filmpje van en over Erwin. het heet: “Erwin Verheijen – kunstenaar en fotograaf – reportage 1996” :
Er volgt nu een serie foto’s, die ik van zijn werken in zijn atelier heb gemaakt.
Enkele werken van Erwin
Hieronder volgen enkele werken van Erwin die ik rond de eeuwwisseling bij hem in zijn atelier kocht. Het zijn meestal zeefdrukken, waarin zijn foto’s zijn verwerkt.
Bij de ‘Open atelierroute van Amstelveen’ was je altijd welkom. Op een bepaald moment werd de St. Josephschool door de gemeente Amstelveen verkocht en moesten de kunstenaars op zoek naar een nieuw atelier. Vanaf dat moment ben ik Erwin – op enkele bijzondere momenten na – uit het oog verloren.
.
