Zeefdrukken en een litho van Michel van Overbeeke
Naast de ruim 540 verschillende etsen die Michel heeft gedrukt, zijn er meerdere zeefdrukken en minimaal één litho van zijn hand verschenen.
Voor geïnteresseerden heb ik in een sub-mapje een artikeltje over de techniek van het etsen, litho, zeefdruk en giclee geschreven.
Lithograferen is een tekening (gemaakt op een bepaald soort steen – lithos in het Grieks) via bepaalde technieken en na het inkten zichtbaar maken als een afdruk. Zowel het etsen als het lithograferen zijn methoden van het vermenigvuldigen van afbeeldingen, die met de opkomst van de printtechnieken op de computer meer en meer te verdwijnen.
Ik vind dat jammer… De ambachtelijke kant van de grafiek lijkt op deze manier naar de achtergrond te worden verschoven. En wat is mooier dan de inkt van een afdruk te ruiken en de lijnen van de tekening van de ets op het papier te voelen…?
Litho
In de Galerie ‘De Bleeker’ van kunstenaar Willem Snitker in Heemstede kon ik onderstaande oude litho van Michel kopen. Willem Snitker heeft in de zeventiger jaren van de vorige eeuw regelmatig met Michel samengewerkt. Vrucht daarvan is onder andere een gezamenlijke tentoonstelling in de Vleeshallen in Haarlem in 1971 geweest.
Waarschijnlijk is deze litho een ‘vingeroefening’ van Michel om de litho-druk-techniek beter onder de duim te krijgen. Hoewel in het boek “Michel van Overbeeke, grafisch oeuvre” wordt geschreven (pag. 23) dat Michel begin 1969 een lithopers kocht, is bovenstaande litho (zonder titel, 2/10 en van 41 x 31 cm) uit het jaar 1967: in het tweede jaar dat hij kunstenaar was.
Voor bovenstaande afdruk gebruikte Michel vier lithostenen. Je kunt dit zien aan de vier verschillende kleuren die in de grafiek zijn verwerkt. De kleur blauw was de laatste drukgang, want daarmee kreeg Michel de ragfijne blauwe tekening op onder andere het roze gedrukt.
Tussen 1969 en 1972 combineerde Michel bijna al zijn etsen met aquatint en litho.
Zijn ets ‘Meditation’ uit 1969 bestaat bijvoorbeeld uit twee etsplaten (voor de kleuren blauw en grijs) en drie lithostenen (voor de kleuren rood, paarsblauw en groen/geel). Deze vijf drukken moeten exact op elkaar passen en vereisen een uiterste precisie bij het afdrukken. De prachtige print bewijst dat Michel deze technieken tot in de puntjes beheerst.
Zeefdrukken
Zijn latere zeefdrukken (vanaf de negentiger jaren in de vorige eeuw) zijn voor de commerciële verkoop of voor een goed doel gemaakt.
In december 1991 verscheen in 1250 exemplaren bovenstaande zeefdruk zonder titel. Hiervan blijkt de ets ‘communication’ de basis te vormen. De zeefdruk werd in december 1991 door het reclamebureau Vandenboom / Jalink als Nieuwjaarsgroet onder hun klanten verspreid.
Van deze zeefdruk zijn 200 exemplaren gedrukt. De afmetingen van de zeefdruk zijn 66 x 47 cm.
In 1996 is deze zeefdruk uitgegeven ter ere van het 25-jarig bestaan van de Nederlands Brandwonden Stichting. Voor deze gelegenheid hebben 25 kunstenaars hun interpretatie van een vogel vereeuwigd in een kunstwerk. Papierformaat is 22x20cm.
De zeefdruk is gedrukt door Peter Wilms op 250 grams Arches Velin papier.
De oplage is beperkt. Het gaat in totaal om 25 genummerde edities, 20 ‘épreuve d’artists’ (e/a) en 10 ‘hors commerce’ (h/c) exemplaren.
Deze zeefdruk is een uitwerking van de in 1992 gemaakte ets ’the magic flute’ die 64,5 x 49 cm groot is en in 50 exemplaren werd gedrukt. Ook bij deze zeefdruk heeft men bladgoud kunnen aanbrengen, dat Michel vanaf 1986 is gaan gebruiken in zijn etsen (en dus ook in een aantal van zijn zeefdrukken). Hieronder de ets ’the magic flute’.
De actie ‘Kinderpostzegels 1992’ promootte de kunstverkoop.
Het bijzondere van de ets ’the magic flute’ was, dat men via de Galerie van Helga Hofman in Alphen aan de Rijn de ets voor f.800,= kon bestellen. Er waren ook setjes van 50 kaarten van deze ets gedrukt die men voor f. 125,= bij de kinderpostzegels kon aanschaffen. Ook van zijn ets ‘ritueel III’ zijn kaarten gedrukt.
Zeefdrukken met een niet correcte handtekening
Af en toe worden er op internet twee bijzondere zeefdrukken van Michel van Overbeeke aangeboden. Deze hebben geen titel én geen jaartal en rechtsonder staat de naam “Michel van Overbeeke” geschreven. Er zouden er 250 van gemaakt zijn, al hoewel ik dit betwijfel. Ze komen namelijk maar weinig voor. De handtekening onder deze grafiek is anders dan waarmee Michel normaal gesproken sinds 1967 signeert. Tegelijkertijd is het fascinerend dat dit werk zoveel kenmerken van het werk van Michel in zich meedraagt. Als collectors item verdient het zeker een plekje in dit artikel.
Het ‘mysterie’ van bovenstaande zeefdruk is door Ivonne uit Eindhoven opgelost. Ze vond bij bovenstaande zeefdruk een brief van Astrid Rakhorst-van Rhijn van ‘Interart Beeldentuin’ uit Heeswijk Dinter. In december 2009 kregen alle relaties deze zeefdruk als Nieuwjaarscadeau: ‘Als dank voor uw belangstelling in het afgelopen jaar bieden wij u hierbij een zeefdruk van Michel van Overbeeke aan.’
Er blijft toch nog wel een vraag over. Als de officiële handtekening van Michel er niet onderstaat, wie heeft deze zeefdruk dan wel gesigneerd?
Er bestaat nog een tweede zeefdruk van Michel met precies dezelfde ongebruikelijke handtekening. Ik heb het nog eens bij Michel van Overbeeke nagevraagd, maar alle zeefdrukken die hij zelf heeft uitgegeven, kennen alleen de officiële handtekening, die hij sinds 1967 gebruikt.
Hieronder staat de gebruikelijke en de enige echte handtekening, die Michel F. van Overbeeke altijd onder zijn grafiek met potlood schrijft.
.
Van Gogh in Haarlem – Kunsthandel J.H. de Bois 1913 – 1946
Michel van Overbeeke heeft in 2015 op Kruisweg 68 in Haarlem (200 m. van het station) zijn Galerie KRUIS-WEG68 geopend – het huis waarin hij zijn jeugd heeft doorgebracht. Het is hetzelfde huis als waarin Kunsthandel J.H. de Bois 1913 – 1946 heeft gezeten. Die was in die jaren tussen de twee wereldoorlogen gespecialiseerd in de verkoop van schilderijen en tekeningen van Vincent van Gogh.
Eind 2017 werd in Galerie KRUIS-WEG68 hier een bijzonder mooie expositie aan gewijd. Ook kwam er het boek ‘Van Gogh in Haarlem – Kunsthandel J.H. de Bois 1913 – 1946′ uit met drie piëzografieën, waarvan één van Michel. (Zie onderstaande afbeelding) Het boek en de piëzografieën zijn te koop in de Galerie van Michel, maar ook bij ’99 Uitgevers/Publichers – Haarlemse Kunstcahiers # 1’.
